Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn đã chủ trì cuộc họp trực tuyến với các trường đại học sư phạm, các cơ sở đào tạo giáo viên trên cả nước vào chiều ngày 15/10.

Nhiều chính sách thúc đẩy hệ thống đào tạo sư phạm phát triển

Báo cáo tại cuộc họp, bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GDĐT) cho biết: Toàn quốc hiện có 56 trường đại học đào tạo sư phạm, bao gồm: 14 trường đại học sư phạm; 42 trường đại học đa ngành có đào tạo giáo viên; 2 học viện; 3 phân hiệu và 1 khoa trực thuộc. Với 31 ngành đào tạo trình độ đại học; 1 ngành ở trình độ cao đẳng, tính tới tháng 12/2020, quy mô đào tạo đại học sư phạm chính quy là 52.362 sinh viên; tổng số giảng viên là 5.866 người.

Cho biết năm 2021, tình hình tuyển sinh sư phạm rất khả quan, kết quả đáng khích lệ so với những năm trước cả về số lượng và chất lượng tuyển sinh, bà Nguyễn Thu Thủy cũng chia sẻ hệ thống đào tạo sư phạm còn có những khó khăn, thách thức. Những khó khăn này liên quan tới việc sắp xếp lại hệ thống đào tạo sư phạm; đào tạo gắn với nhu cầu sử dụng; công tác tuyển sinh và các điều kiện đảm bảo chất lượng; liên kết trong và ngoài hệ thống; nghiên cứu khoa học gắn với đào tạo, tư vấn chính sách giáo dục; đổi mới phương pháp dạy và học.

Thời gian qua, Bộ GDĐT đã ban hành và tham mưu ban hành nhiều chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy sự phát triển của hệ thống đào tạo sư phạm, đáp ứng yêu cầu của quá trình đổi mới. Theo đó, đã triển khai nghiên cứu sắp xếp tổ chức lại hệ thống trường sư phạm; Luật hóa quy định nâng cao chất lượng đào tạo sư phạm; đầu tư nâng cao năng lực cho các trường sư phạm.

Cụ thể, Bộ GDĐT đã trình Chính phủ Đề án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống trường sư phạm và tiến tới tích hợp trong quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và đào tạo giáo viên; tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định số 116/2020/NĐ-CP quy định về chính sách hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt đối với sinh viên sư phạm, Nghị định số 71/2020NĐ-CP quy định thực hiện lộ trình nâng trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên mầm non, tiểu học, trung học cơ sở.

Đồng thời, tăng cường công tác dự báo nhu cầu giáo viên, thực hiện giao chỉ tiêu đào tạo sư phạm; xác định ngưỡng đảm bảo chất lượng tuyển sinh đầu vào; triển khai các Dự án ETEP, Đề án 69, Đề án 89… nhằm nâng cao năng lực đội ngũ và chất lượng đào tạo nói chung.

Tại cuộc họp, nhiều nội dung được các trường sư phạm trao đổi, chia sẻ. Trong đó tập trung vào vấn đề quy hoạch mạng lưới; chất lượng đào tạo sư phạm; đào tạo giáo viên phục vụ chương trình, sách giáo khoa mới; việc triển khai các Nghị định 116, 71 của Chính phủ liên quan đến đào tạo sư phạm; vấn đề chuyển đổi số, đổi mới phương pháp dạy và học…

Cơ hội, yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn với trường sư phạm

Đánh giá công tác tuyển sinh của các trường sư phạm ngày càng cải thiện đáng kể, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn yêu cầu, sau đây các trường cần tập trung triển khai Nghị định 116. Đây là Nghị định với nhiều điểm mới, một số vướng mắc trong quá trình thực hiện đã được Vụ Giáo dục Đại học, Vụ Kế hoạch - Tài chính hướng dẫn làm rõ cho các trường. Tuy nhiên, các đơn vị của Bộ cần tiếp tục nắm bắt khó khăn từ các trường làm rõ thêm các quy định để các trường có cách làm thống nhất.

Về chương trình đào tạo, Thứ trưởng cho rằng, các trường đang đứng trước cơ hội, yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ phát triển tác động tới phương thức tổ chức dạy và học. Có một chương trình thống nhất trong hệ thống sư phạm như ý kiến của một số trường đề xuất, theo Thứ trưởng là không đúng với tinh thần tự chủ, nhưng việc các trường tham khảo chương trình của nhau là việc cần khuyến khích.

Trước ý kiến của một số trường về quy hoạch hệ thống sư phạm, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh: Quy hoạch đã là vấn đề quan trọng đặt ra, nhưng việc thực hiện triển khai quy hoạch hiệu quả mới là vấn đề trọng yếu cần quan tâm nhất. Trong đó, làm sao để tăng cường được sự hợp tác giữa các trường, sự hợp tác này rất quan trọng trong ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số nhằm góp phần tăng hiệu quả của cả hệ thống.

Ở góc độ giáo dục phổ thông, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cho biết, Bộ GDĐT đang tích cực triển khai đổi mới Chương trình GDPT theo Nghị quyết Quốc hội. Theo đó, đã ban hành Chương trình GDPT 2018 với rất nhiều điểm mới; từ quan điểm xây dựng chương trình, đến mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực; kế hoạch giáo dục; định hướng về nội dung giáo dục; phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục.

Là đơn vị đào tạo giáo viên - người đảm đương nhiệm vụ triển khai Chương trình GDPT mới - từ lãnh đạo đến giảng viên các trường sư phạm cần nắm thật chắc Chương trình, gồm chương trình tổng thể và chương trình các môn học; cũng như nhận thức sâu sắc những khác biệt của Chương trình GDPT 2018 và Chương trình GDPT 2006.

Cùng với nhận thức là hành động; theo đó, các trường sư phạm bên cạnh quan tâm hơn nữa đến nâng cao chất lượng đào tạo, cần chú trọng hoạt động bồi dưỡng, đào tạo lại, giúp giáo viên phát triển năng lực nghề nghiệp thường xuyên, liên tục. Xây dựng cơ chế để phối hợp chặt chẽ hơn nữa, hiệu quả hơn nữa giữa trường sư phạm với các Sở GDĐT trong nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Thống nhất chuẩn chuyên môn trong đào tạo giáo viên

Phát biểu kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhắc lại chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đang được toàn ngành Giáo dục triển khai và khẳng định: Đổi mới phải bắt đầu từ đội ngũ nhà giáo. Đổi mới thành công hay không, một phần rất quan trọng do lực lượng nhà giáo quyết định. Lực lượng này lại được quyết định bởi hệ thống các trường sư phạm. Các trường sư phạm đảm nhiệm được hay không lại phụ thuộc vào sự đổi mới chính mình.

Ghi nhận nỗ lực và sự đóng góp trên nhiều phương diện của hệ thống trường đào tạo giáo viên, Bộ trưởng đồng thời nhận định, đang có sự thay đổi rất lớn trong hệ thống, bao gồm thay đổi trong mô hình cơ cấu tổ chức, trong tuyển sinh, đào tạo; thay đổi trong cơ chế tài chính và các quyền tự chủ khác… “Vấn đề là chúng ta nhận diện về sự thay đổi ấy thế nào, làm sao để thay đổi đạt được giá trị tích cực, hạn chế tác động tiêu cực. Lãnh đạo Bộ cũng phải nhận thức đầy đủ sự thay đổi để có chỉ đạo, ban hành chính sách phù hợp”, Bộ trưởng nói.

Chia sẻ về những vấn đề cụ thể của hệ thống sư phạm đang được quan tâm, Bộ trưởng nhấn mạnh đến quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm. Theo Bộ trưởng, đây là việc lớn, khó và cần được thực hiện một cách bài bản; cả về cách bố trí không gian, dự báo nhu cầu, sự tương tác trong hệ thống, quy hoạch cả trên phương diện đầu tư, cơ sở vật chất, hoạt động chuyên môn… Việc quy hoạch chỉ thực hiện tốt được khi đã rõ ràng về mô hình hoạt động của các trường và xu thế các trường thuộc nhóm ngành này.

Bộ trưởng cũng cho rằng, các trường sư phạm đã, đang và sẽ thay đổi về mô hình, theo đó đa ngành là xu thế lớn, xu thế tất yếu, nhất là khi thực hiện tự chủ đại học. Dù đa ngành, hay thuần túy đào tạo sư phạm, điều quan trọng là đào tạo giáo viên phải đạt được các chuẩn đặt ra.

“Chúng ta chấp nhận mô hình có thể đa dạng, chấp nhận sự chuyển đổi, nhưng điều không đổi là chuẩn về chuyên môn, chuẩn nghề nghiệp, chuẩn về nghiệp vụ mà sinh viên sư phạm cần đạt được. Do đó, các trường đào tạo giáo viên theo mô hình đa ngành cần đặt biệt lưu ý đến các nghiệp vụ sư phạm để không vì xu hướng đa ngành khiến đào tạo giáo viên giảm chất lượng”, Bộ trưởng lưu ý.

Riêng với chương trình đào tạo, Bộ trưởng cho rằng, cần phát huy yếu tố năng động, thế mạnh của từng trường. Thống nhất một chương trình là không thể, nhưng cần thống nhất chuẩn chương trình, căn cứ vào chuẩn chương trình để thống nhất các mô hình tổ chức, các phương thức đào tạo còn đa dạng.

Đánh giá về việc triển khai Nghị định 116, theo Bộ trưởng, dù còn có khó khăn, vướng mắc, nhưng Nghị định này bước đầu đã có tác động tích cực và thấy ngay hiệu quả. Minh chứng là điểm đầu vào các trường sư phạm năm nay tăng rõ rệt. Do đó, Bộ trưởng yêu cầu cần cố gắng thực thi, triển khai chất lượng Nghị định này trong thời gian tới.

Với vai trò quan trọng của hoạt động đào tạo giáo viên trong triển khai Chương trình GDPT 2018, Bộ trưởng yêu cầu các trường sư phạm tiếp tục triển khai, phát huy hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên đáp ứng yêu cầu chương trình mới. Đồng thời, sớm tính toán triển khai đào tạo giáo viên giảng dạy các tiếng dân tộc ít người.

Để phát huy vị trí tiên phong trong đổi mới phương pháp, trong cách tiếp cận, trong quan điểm và trong việc dạy học, dẫn dắt toàn bộ hệ thống thay đổi, Bộ trưởng lưu ý đến việc phải kết nối mạnh mẽ hơn nữa giữa hệ thống sư phạm và phổ thông, các Sở GDĐT. Với các trường sư phạm có xu hướng phát triển theo định hướng nghiên cứu, cần quan tâm phát triển khoa học giáo dục.

Bộ GD&ĐT