Cho dù dùng sách giáo khoa hay các nguồn tư liệu khác, giáo viên không thể tránh khỏi việc dạy ngữ pháp. Cách thức giáo viên xử lý ngữ pháp rất khác nhau và không hề có cách nào là đúng hay sai. Lúc đầu chỉ là việc thử nghiệm 1 vài cách khác nhau để xem cách nào hiệu quả nhất cho cả giáo viên và học sinh. Sau đây là 1 vài điều cần xem xét khi dạy ngữ pháp.

Thuật từ (các thuật từ ngôn ngữ học)

Bạn có cần phải dùng đến các thuật từ ngôn ngữ học? Học sinh có cần phải biết rằng khi các em nói “I’ve lived here for ten years”, thì động từ mà các em đang dùng được gọi là thì hiện tại hoàn thành hay không?

• Trong 1 vài trường hợp học sinh có thể cần biết các thuật từ bởi vì các giáo viên khác hoặc sách giáo khoa mà các em đang dùng có sử dụng các thuật từ và các em sẽ cần đến các thuật từ này cho mục đích nghiên cứu. Vì thế, không có gì phải ngại khi sử dụng các thuật từ, nhưng hãy tìm cách giới thiệu chúng càng chậm càng tốt, khi mà học sinh đã hình thành các khái niệm và dạng thức.

• Ví dụ: thay vì nói như thế này để bắt đầu bài học “Today we’re going to do the past continuous”, hãy mở đầu bằng cách hỏi học sinh :  “What were you doing yesterday at 3 o’clock?” và làm cho học sinh sẵn sàng tiếp nhận khái niệm. Khi các em đã đươc giới thiệu về cách dùng và cấu trúc, thì việc hỏi các em , “does anyone know what this tense is called?” sẽ phù hợp hơn,  hoặc 1 cách đơn giản, giáo viên cho các em biết tên gọi của thì động từ.

Một vài học sinh có thể cảm thấy yên tâm hơn khi các em biết được các thuật từ. 

Nghĩ đến các tình huống thật

Trước khi đến lớp để dạy ngữ pháp, hãy bỏ ra 1 vài phút để nghĩ về việc khi nào và tại sao dùng 1 cấu trúc hay 1 điểm ngữ pháp. Hãy thử nghĩ đến các tình huống thật trong cuộc sống khi mà 1người nói tiếng Anh là tiếng bản xứ sử dụng điểm ngữ pháp đó.

• Các tình huống này có thể được dùng để xây dựng các tình huống cho học sinh đóng vai nhằm cho các em thực hành cấu trúc hoặc là dùng các tình huống này để giới thiệu cấu trúc hoặc điểm ngữ pháp 1 cách thật tự nhiên.

• Với các lớp cấp độ cao hãy tìm các bài văn thật, ví dụ 1 đoạn văn từ 1 quyển sách bạn đang đọc hoặc là từ các bài viết trên mạng internet. Cách này sẽ giúp đem điểm ngữ liệu vào cuộc sống.

Cá nhân hóa

Nếu bạn đan dùng 1 quyển sách giáo khoa có đề cập đến rất nhiều các các nhận vật mà không học sinh nào trong lớp biết là ai hoặc các em cũng không quan tâm đến, hãy thử làm cho hoạt động trở nên thật hơn bằng cách sử dụng tên và các thông tin cá nhân của các thành viên trong lớp. 

• Bạn có thể dùng sách cho giai đoạn đầu của tiết học, sau đó dùng phương pháp cá nhân hóa bằng cách cho học sinh viết 1 bài viết tương tự hoặc 1 vài câu tương tự về chính các em.

• Tuần này tôi đang dạy cho 1 nhóm học sinh các động từ khiếm khuyết dùng để chỉ điều suy diễn (Must, might, could and can’t ). Sách giáo khoa hơikhô khan, vì thế tôi moi trong túi xách ra các chứng cứ từ hoạt động cuối tuần qua của mình! Tôi gom 1 cặp vé xem phim, 1 hóa đơn nhà hàng, 1 vé tàu hỏa, 1 vài cái kẹp xe đạp, 1 cái kẹo… Sau khi xem qua điểm ngữ pháp trong sách, tôi cho các đồ vật lộn xộn của mình lên bàn và yêu cầu học sinh thực hiện hoạt động trinh thám và thử đoán về ngày nghỉ cuối tuần cuả tôi. Các em phải dùng các khiếm khuyết động từ chỉ sự suy diễn để nói những điều như là “You must have gone to the cinema on Friday and you might have gone with your boyfriend. That means you can’t have watched the film on TV…”. Học sinh rất hứng thú với hoạt động và các em được thực hành các động từ khiếm khuyết theo 1 cách khác hẵn.

Đường biểu diễn thời gian

Khi dạy các thì động từ khác nhau, vẽ 1 đường biểu diễn thời gian lên bảng có thể là 1 cách rất hữu hiệu. Ví dụ: Khi dạy thì hiện tại hoàn thành, rất ích lợi khi vẽ 1đường biểu diễn thời gian như thế này:

Hoặc để thể hiện thì quá khứ tiếp diễn:

Các đường gạch thể hiện hành động. Bạn có thể vẽ các đường gạch thẳng giữa các dấu ngoặc để  minh họa cho hoạt động ‘playing tennis’ và cho thấy rằng bạn bắt đầu chơi quần vợt vào khoảng 4.30 cho đến tận 6.45.

Đường biểu diễn thời gian rất hữu hiệu cho những học sinh thiên về kiểu học trực quan.

Tạo sự thú vị!

Nếu bạn bắt buộc phải vất vả với 1 quyển sách giáo khoa và không có tí thời gian nào điều chỉnh nó hoặc là thiếu ý tưởng làm thế nào cho nó hay hơn, hãy tìm cách thay đổi các hoạt động của sách bằng 1 vài hoạt động nhẹ nhàng hơn. Nếu như đang dạy 1 thì động từ nào đó, bạn có thể tìm 1 bài hát có lồng các ví dụ của thì động từ mà mình đang dạy. Việc này không chỉ giúp cho lớp sinh động hơn mà còn là 1 cách để nhắc học sinh là điểm ngữ pháp mà các em đang học rất ích lợi và rất ‘thật’.

Hoặc bạn cũng có thể thu xếp cho học sinh tham gia các trò chơi sau khi các em đã xong các hoạt động thực hành ngữ pháp. Với học sinh lớn và thuộc cấp độ cao, đôi khi cũng cần thiết hỏi xem các em thích học ngữ pháp theo cách nào.  Nếu học sinh đã học tiếng Anh được nhiều năm, các em sẽ có thể cho bạn biết hoạt động nào là hiệu quả và không hiệu quả đối với các em. Tôi vừa thực hiện cách làm này và rất lấy làm ngạc nhiên khi biết rằng đa số học sinh thật sự thích được giới thiệu các quy tắc ngữ pháp trong sách bởi vì điều đó giúp các em có được cảm giác an toàn khi sử dụng điểm ngữ pháp sau đó. Hãy thử qua các ý tưởng đến mức tối đa để  tìm xem cách nào là tốt nhất cho cả giáo viên và học sinh.