Khó khăn khi tìm kiếm tư liệu

Cách phiên âm tiếng nước ngoài sang tiếng Việt như hiện nay khiến nhiều học sinh phải loay hoay rối mù khi tìm kiếm các địa danh và nhân vật lịch sử.

Đặng Thanh Nga - một cựu học sinh Trường THPT Quang Trung (Hà Nội), cho biết: “Lớp 11, khi làm thuyết trình về đề tài Những thành tựu văn hóa thời cận đại, nhóm của em đã rất khó khăn trong việc tìm kiếm tư liệu trên internet về các danh nhân trong bài chỉ vì cách ghi tên như trong SGK. Chúng em phải mất khá nhiều thời gian để tìm từ nguyên dạng, rồi sau đó mới có thể tìm kiếm được thêm thông tin vì chẳng ai dùng cách viết như SGK”. Trên một diễn đàn về vấn đề này, một học sinh cho hay: “Hôm thi văn vừa rồi có bài liên quan đến tác giả Ernest Hemingway, em chỉ nhớ mỗi tên tiếng Anh nhưng buộc phải viết bằng phiên âm. Thế là em phải chép tên phiên âm từ bạn ngồi bên cạnh. Tên của tác giả này được phiên âm là Ơ-nít Hê-Minh-Uê”.

Nhà giáo Đặng Đình Đại - Hiệu trưởng Trường THPT Vạn Xuân (Hà Nội) - bày tỏ: “Việc phiên âm danh từ riêng ra tiếng Việt nhằm đáp ứng nhu cầu của đại đa số người dân. Song hiện nay, khi dân trí đã được nâng lên, cách viết phiên âm đã gây khó khăn không nhỏ trong việc tìm kiếm thông tin và bồi dưỡng tri thức. Do vậy, nếu phiên âm thì nên bám sát vào cách phát âm của nguyên ngữ và cần trích dẫn thêm từ tiếng Anh”.

Học sinh lớp 3 đã tiếp xúc với ngoại ngữ nên các em có thể đọc được những tên riêng theo chữ Latin

Giảm giá trị của tiếng Việt

Tiến sĩ Huỳnh Thị Hồng Hạnh - Phó trưởng khoa Văn học và ngôn ngữ Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM), khẳng định: “Việc phiên âm không chính xác và thiếu thống nhất các từ ngữ nước ngoài trong các văn bản chính thống, nhất là trong SGK sẽ để lại những hậu quả nhất định. Xét về mặt giáo dục, sự tùy tiện trong ngôn ngữ sẽ vô tình tạo cho học sinh thói quen sống tùy tiện, điều này ảnh hưởng không tốt tới việc giáo dục tính cách cho trẻ. Bên cạnh đó, nếu không có sự thống nhất sẽ khiến người sử dụng rơi vào tình trạng lúng túng, và đôi khi việc tiếp cận với thông tin sẽ rất khó khăn. Sâu xa hơn nữa, cách phiên âm không chính xác sẽ làm cho tiếng Việt bị giảm bớt phần giá trị”.

Cùng quan điểm này, PGS-TS Vũ  Thị Thanh Hương - Trưởng phòng Ngôn ngữ học ứng dụng, Viện Ngôn ngữ học Việt Nam - cho rằng: “Hơn bao giờ  hết, chúng ta cần có một bộ quy tắc về việc phiên âm tên riêng, thuật ngữ khoa học để mọi người cùng sử dụng, tránh tình trạng rối ren như hiện nay. Đấy cũng là cách bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt”.

Ở góc độ tiếp cận ngôn ngữ, bà Mỹ Dung - Chủ nhiệm câu lạc bộ tiếng Anh IEQ tại Hà Nội, cho rằng: “Phiên âm kiểu như SGK hiện nay dễ làm trẻ phát âm lệch lạc, khả năng sửa sẽ khó vì đã thành thói quen. Nên cho trẻ tiếp xúc với ngôn ngữ từ sớm và từ nguồn chính xác thì sau này trẻ sẽ phát triển khả năng ngôn ngữ tốt chuẩn”.

Trở ngại khi viết chính tả

Bà  Lê Thị Ngọc Điệp - Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm, Q.1 (TP.HCM) - cho rằng: “Tại TP.HCM, học sinh lớp 1 của nhiều trường đã học tiếng Anh rồi, cả nước sắp tới sẽ áp dụng dạy tiếng Anh từ lớp 3. Theo tôi là nên để nguyên bản các danh từ, cần thống nhất phiên âm các danh từ có gạch nối hay không. Chứ nếu như tình trạng hiện nay sẽ gây khó cho học sinh trong lúc viết chính tả vì các em sẽ không nhớ lúc nào là nên viết có gạch ngang và lúc nào không”. Bà Nguyễn Thị Hồng Ngọc - giáo viên Trường tiểu học Tân Túc, huyện Bình Chánh (TP.HCM) - nhận xét: “Phiên âm có ưu điểm, dễ đọc dễ thuộc nhưng điều này sẽ làm cho học sinh không biết được từ nguyên bản”.

Các giáo viên đều thừa nhận ngày nay học sinh tiểu học có thể tiếp cận với từ nước ngoài theo chữ Latin. Bà Ngọc chia sẻ: “Thật tình trong quá trình dạy, tôi cũng thấy nhiều bất cập, ví dụ như ở bài tập đọc Hơn một nghìn ngày vòng quanh trái đất có phiên âm tên của vị thuyền trưởng người Bồ Đào Nha Ma-gien-lăng (Ferdinand Magellan, người thực hiện chuyến thám hiểm đầu tiên vòng quanh trái đất). Thật ra, học sinh hoàn toàn có thể tiếp cận được nguyên bản. Nếu không, sau này các em quen với phiên âm Ma-gien-lăng, đến khi bắt gặp từ Magellan sẽ nghĩ là 2 người khác nhau”.